JAMY I NIJAMY
JAMA (yama) czyli „samoopanowanie”. Jama jest to pierwszy poziom ośmiostopniowej ścieżki Jogi zawartej w Jogasutrach Patajalego.
Są to ZASADY MORALNE I ETYCZNE będące fundamentalną częścią praktyki Jogi i każdej dziedziny Duchowej.
Istnieje pięć owych zasad moralnych, których każdy praktyk winien przestrzegać. Od nich w gruncie rzeczy zaczyna się autentyczna praktyka i wzrost ku ostatecznemu celowi Jogi – Kayvalii.
Wykonywanie kolejnych praktyk ( pranayama, assana etc.) nie ugruntowawszy się uprzednio w praktyce Jam oraz Nijam (część 2) jest błędem. Nie ma w gruncie rzeczy assany bez jamy, nie ma pranayamy, jeśli nie opanowaliśmy assany. To tak jakbyśmy chcieli czytać, uprzednio nie poznawszy liter, lub chodzić, nie mając zdrowych nóg.
JAMY (Yamy) Jogasutry Patanjali:
– AHIMSA (niekrzywdzenie, dotyczy wszystkich żywych istot na ziemi)
– SATYA (umiłowanie prawdy, związana z czakrą gardła i serca naturalnym przepływem energii)
– ASTEYA (niekradzenie)
– BRAHMAHARYIA (wstrzemięźliwość i czystość płciowa rozumiana jako monogamia i poszanowanie cielesności, aktu oddania w pełni rozumienia przeznaczenia płciowości i uwikłań z nią związanych)
– APARIGRAHA ( nieposiadanie)
Te pięć zasad – Jam tworzą „wielką regułę ascetyczną” MAHAWRATA.
Teżobindu – Upaniszada, uważa Jamę za pierwszą „odnogę” swej piętnastostopniowej ścieżki Jogi –
PAŃCZADASIANGA – JOGA, wyraża się o niej jako o kontroli zmysłów pozostając w przekonaniu, że wszytsko jest BRAMANEM.
TRIŚIKHIBRAHMANA – UPANISZADA – mówi o bezpragnieniowości (wajragja) ciało i zmysły.
LINGA – PURANA – określa ją jako powstrzymywanie się (uparama) czyli pewnego rodzaju ascezę (tapas).
KURMA – PURANA – podaję, że 5 zasad prowadzi do oczyszczenia umysłu (citta – śiuddhi)
OBJAŚNIENIE :
AHIMSA – „niekrzywdzenie” – najczęściej tłumaczone jako nie zadawanie gwałtu, jednak chodzi o coś znacznie ważniejszego. Jest ona jedna z zasad etyczno-moralnych zawartych w Jogasutrach, tworzących Wielkie – przyrzeczenie – MAHA – WRATA, którego należy dotrzymywać i przestrzegać. Termin ten określa się jako ZASADĘ POWSTRZYMANIA SIĘ OD KRZYWDZENIA INNYCH ISTOT, zarówno fizycznego, mentalnego jak i słownego.
W hinduizmie niektóre systemy nie przedstawiają i nie podzielają tak radykalnego podejścia do ahimsy. Nauki zawarte w Bhagavangicie przedstawione są na tle historycznym jednej z najkrwawszych starożytnych wojen w Indiach. Kriszna zachęca w niej Ardżunę , by ten uczestniczył w wojnie i nie czuł się przygnębiony, że musi zabijać swoich krewnych, nauczycieli, znajomych, którzy znaleźli się wśród wrogów. Bhagavangitę z powodów jej bitewnego kontekstu, jednakże określano jako alegorię wewnętrznej walki odbywającej się w człowieku.
SATYA (satja) – „prawda albo prawość) – w znaczeniu prawdomówności jest jedną z praktyk tworzących zasady moralne.
Jogin ugruntowany w prawdzie zyskuje nadludzkie moce siddhi, dzięki którym owoce jego działania zależą całkowicie od jego woli. W Jogabhaszja (2.36) tłumaczy, ze wszytsko co mówi mistrz taje się rzeczywistością. (2.30) Wjasa twierdzi, że mowa służy do przekazania własnego poznania komuś innemu i dlatego przekaz nie może być oszukańczy, błędny ani nie zrozumiały. To łączy zgodność MOWY I UMYSŁU z RZECZYWISTOŚCIĄ.
* Mandalabrhmana – upaniszada (1.4) zalicza ją do praktyk mistyczno – ascetycznych (*nijama) Ukazuje to jak bardzo ceniono cnotę prawości w duchowych tradycjach. *Mahanirvanatantra (4.75 i nn.) sławi ją w taki sposób:
Żadna cnota (dharma) nie jest tak doskonała jak prawość, a żaden grzech większy od (przyczyniania się do niej) nieprawości. I dlatego cnotliwy człowiek powinien całym swym sercem szukać schronienia w prawości. Bez prawości, modlitwa (pudża) jest daremna. Bez prawości recytacja (dżapa) jest bezużyteczna. Bez prawości praktykowanie ascezy (tapas) jest tak samo bezowocne jak ziarno w jałowej glebie. Prawość jest formą najwyższego Absolutu ( Brahman). Zaprawdę prawość jest najlepszą ascezą. Wszystkie uczynki powinny być zakorzenione w prawości. Nie ma nic doskonalszego od prawości.
ASTEYA – („NIEKRADZENIE”) w Jogasutrach (2.37) jest napisane, że Jogin ugruntuje się w cnocie niekradzenia , to wszystkie klejnoty (ratna) zbliżają się do niego, co należy oczywiście rozumieć SYMBOLICZNIE. W Jogabhaszji (2.30) określa się ją jako powstrzymanie się od niezgodnego z śastrami przywłaszczania sobie rzeczy cudzych, a w Śandilija – upaniszada wyjaśnia tę cnotę jako nie porządani cudzej własności w żaden sposób, jak i fizyczny, mentalny i wypowiedziany słowami.
BRAHMAHRYIA – (brahmaczaria) „zachowanie Brahmana” oznacza zachowanie i ideał czystości. Nazywa się „zachowaniem Brahmana” prawdopodobnie dlatego iż Brahman jest ponad WSZELKIMI podziałami płciowymi. Człowiek rozwijający się duchowo powinien naśladować ten stan , bez podziału na płeć, by zachować i kultywować wielką moc zawartą w nasieniu (bindu). Gdy Jogin umocni się w cnocie – wstrzemięźliwości, czystości płciowej osiąga moc, energię duchową wirja.
Według Bhagavangity (17.14) stanowi ona część wstrzemięźliwości cielesnej (tapas) W Kurma – puranie (2.11.18) określa się ją jako całkowite, niezależne od okoliczności wyrzeczenie się stosunków seksualnych (maithuna) zarówno w myśli, mowie jak i w uczynkach.
W Darśana upaniszadzie(1.13 i n.) – opisana jest jako ruch umysłu w kierunku Brahmana.
W Agni puranie – rozumiana jest jako wyrzeczenie się ośmiu aktywności seksualnych, fantazjowania(smarana), wychwalania(kirtana), aktu płciowego, flirtowania(keli) kokietowania wzrokiem (preksana) rozmawiania w ukryciu – miłosnych wyznań ( guhya-bhasana), tęsknoty ( samkalpa) postanowienia (adhyavasana), złamania przysięgi i skonsumowania stosunku płciowego ( kiria- nivritti),
Według Linga purany (2.8.17) te surowe nakazy odnoszą się jedynie do pustelników (vaikhanasa), mieszkańców lasu (vanaprastha) i wdowców, podczas gdy gospodarze domów mogą odbywać akty seksualne z własną żoną, lecz musza przestrzegać zasady czystości wobec innych kobiet.
APARIGRAHA „nieposiadanie” – Jogasutry (2.39) gdy Jogin osiągnie w tym doskonałość pozna „przyczynę” swoich narodzin. W Bhagavangicie (4.21) znajdujemy wezwanie do porzucenia wszelkich dóbr materialnych, To dało podstawy do powstania wielu filozoficznych szkół, które nacisk kładły w wielkiej mierze na radykalnym odrzuceniu świata.
Bhagawata-purana (3.28.4) opowiadały się za nie tak radykalnym podejściu do „nieposiadania” mianowicie interpretowano to jako „posiadanie jedynie tego co niezbędne”
Bibliografia : Joga encyklopedia Georg Feuerstein, Leon Cyboran “Klasyczna joga indyjska” PWN, Warszawa 1986
ArtOfMag 